« اطلبوا العلم من المهد الی اللحد »

پیامبر اکرم"ص"

 

    کشورهای مختلف با فرهنگ های گوناگون هر یک با رویکردی خاص که برخاسته از گرایش های فکری و درک اوضاع جهان امروز، بگونه ای متفاوت با مقوله آموزش تعامل داشته اند. اما آنچه در این میان مهم و مشترک به نظر می رسد اعتقاد همه ملل جهان به انتقال دانش و تجارب به نسل های آینده از طریق تعلیم و تعلم می باشد. با نگاهی به سیستم های آموزشی رایج در اینگونه کشورها به این نکته دست میابیم که قریب به اتفاق آنها،  امر آموزش و تسهیل در فراگیری علم را در قالب شگردها و فنون مختلف بکار گرفته و در این میان دانشمندان و محققین بزرگی را در زمینه تعلیم و تربیت به جامعه جهان معرفی نموده اند. در فرهنگ ملی و مذهبی ما هم پرداختن به امر آمورش از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. بارها با این حدیث نبوی روبرو گشته ایم که می فرماید: « اطلبوا العلم من المهد الی اللحد » که حکیم توس(ره) به تأسیس  از آن می گوید:

توانا بود هر که دانا بود        زدانش دل پیر برنا بود

با اندک تعمق در این بیت به راحتی می توان نقش مبانی اعتقادی و دینی را در امر آموزش و تعلیم تا حدودی درک نموده چرا که دین مبین اسلام برای ابعاد مختلف زندگی انسان حتی تعلیم و ارتقاء کیفیت آموزش فرامینی را متذکر می شود که با کاربست.

امروز با تحولات و دگرگونی سریع و شگرف در عرص­ه­های علمی، موضوع یادگیری و آموزش مداوم به عنوان اولویتی مهمی برای زندگی و حیات علمی جامعه بشری مطرح شده است. آموزش مداوم، تحت عناوین مختلفی مانند: «یادگیری در دوران زندگی (Life Long Learning )، «یادگیری مادام العمر» (Continuing Learning )، «یادگیری مستمر» (Learning to Be ) هم بکارگرفته شده است. آموزش مداوم در مقایسه با دیگر آموزش­های و شیوه های توانمند سازی جامعه، دارای کلیتی است که همه سطوح و مراحل سنی را در برمی‌گیرد و در پی آن است تا محیط‌های یادگیری خارج از مدرسه را با محیط یادگیری درون مدرسه ارتباط دهد و مرزهای تصنعی یادگیری را از بین ببرد. یادگیری مداوم بیانگر آن است که هر محیطی ،بالقوه یک محیط یادگیری است و در نتیجه مدرسه دیگر جایگاه منحصر تعلیم و تربیت نیست. «آموزش مداوم دارای جامعیتی است که کلیه اجزا و عناصر آموزشی و پرورشی را در برمی‌گیرد. این نوع آموزش، نظام آموزشی خاصی نیست، بلکه بستری است که هر طرح آموزشی جامع بر مبنای آن ایجاد می شود ، لذا باید زمینه ساز پیشرفت و توسعه هر یک از اجزای تشکیل دهنده نظام تربیتی باشد. ماهیت حقیقی در این نوع آموزش، تربیت آن گونه انسانی است که بیاموزد چگونه نیات و افکار خود را بیان کند ، چگونه محیط را مورد پرسش قرار دهد و هر چه بیشتر شخصیت واقعی خود را بازیابد و بازنماید. انسان، موجود کامل ‌نشده‌ای است که فقط با برخورداری از آموزشی که سمت و سویِ آن یادگیری دایمی و همه جانبه باشد به شکوفایی خواهد رسید . بدین لحاظ آموزش و پرورشی که بر مبنای فلسفه آموزش مداوم ایجاد و گسترش یابد ، به تحقق رساندن هستی وشکوفایی همه توانایی‌های بالقوه وجود انسانی را مورد توجه قرارخواهد داد. به بیان دیگر، آموزش مداوم نه روش و نه ابزار بلکه یک فرایند کلی است و روح آموزش ، یادگیری و در نتیجه تربیت است .

نظر به تحولات و تغییرات گسترده زندگی، ایجاب می نماید که برای توسعه و گسترش مهارتهای یادگیری برای زندگی در جامعه کنونی وآینده تدابیر لازم در زمینه ایجاد قطبی علمی با ماهیتی آموزشی و محوریت آموزش مداوم اندیشیده شود. آموزش مداوم، بواسطه ارتباط با تمامی بخش­های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه نیازمند توجه بیشتر از سوی مسئولین و برنامه ریزان است.